Ngành dược phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng và phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Đặc biệt, với sự bùng nổ của công nghệ số và xu hướng chuyển đổi số toàn cầu, ngành dược của Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để thay đổi và phát triển ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực. Chuyển đổi số không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, quản lý và phân phối thuốc, mà còn tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận các dịch vụ y tế chất lượng cao một cách nhanh chóng và thuận tiện.
Trong bối cảnh năm 2024, việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi số ngành dược không chỉ là một yêu cầu cấp thiết mà còn là chiến lược quan trọng để đưa Việt Nam lên bản đồ dược phẩm khu vực.
I. Bối cảnh và xu thế chuyển đổi số trong ngành dược phẩm toàn cầu
Chuyển đổi số là quá trình áp dụng công nghệ số vào mọi khía cạnh của doanh nghiệp và ngành công nghiệp nhằm tối ưu hóa quy trình, nâng cao hiệu quả và tăng cường sự minh bạch. Trong ngành dược phẩm, các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain), dữ liệu lớn (big data), và internet vạn vật (IoT) đang tạo ra những đột phá đáng kể.
Các quốc gia tiên tiến như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc đã áp dụng thành công các giải pháp công nghệ để tự động hóa quy trình sản xuất thuốc, tối ưu hóa chuỗi cung ứng, và quản lý dữ liệu sức khỏe của bệnh nhân. Ví dụ, tại Nhật Bản, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong nghiên cứu và phát triển thuốc đã rút ngắn thời gian ra mắt sản phẩm mới từ nhiều năm xuống chỉ còn vài tháng .
Ở khu vực Đông Nam Á, các quốc gia như Singapore và Thái Lan cũng đã đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ số trong ngành dược. Điều này tạo ra sức ép cạnh tranh đối với Việt Nam, đòi hỏi chúng ta phải nhanh chóng bắt kịp xu thế chuyển đổi số để không bị bỏ lại phía sau.
II. Thực trạng ngành dược Việt Nam và những thách thức trong quá trình chuyển đổi số
1. Thực trạng ngành dược Việt Nam
Ngành dược phẩm Việt Nam hiện đang trên đà phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm đạt khoảng 10%. Tuy nhiên, so với các nước tiên tiến trong khu vực, ngành dược Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Theo báo cáo của Bộ Y tế, phần lớn các doanh nghiệp dược phẩm trong nước vẫn phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, công nghệ sản xuất thuốc còn hạn chế, và chưa có sự đột phá về nghiên cứu phát triển .
Bên cạnh đó, khả năng ứng dụng công nghệ số trong sản xuất và quản lý dược phẩm vẫn còn yếu kém. Các doanh nghiệp dược chủ yếu sử dụng các phương pháp truyền thống trong quản lý chuỗi cung ứng và phân phối sản phẩm, dẫn đến tình trạng thiếu hụt thông tin và không minh bạch.
2. Thách thức trong quá trình chuyển đổi số
Chuyển đổi số là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự đầu tư lớn về cơ sở hạ tầng, công nghệ và nguồn nhân lực. Một trong những thách thức lớn nhất mà ngành dược Việt Nam phải đối mặt là khả năng thích ứng và triển khai các giải pháp công nghệ mới. Đa số các doanh nghiệp dược trong nước vẫn còn lúng túng trong việc áp dụng công nghệ số vào quy trình sản xuất và quản lý.
Bên cạnh đó, vấn đề về bảo mật thông tin và quyền riêng tư của bệnh nhân cũng là một rào cản lớn. Các công nghệ như blockchain hay AI có thể giúp giải quyết vấn đề này, nhưng việc triển khai chúng đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, chính phủ và các cơ quan chức năng.
III. Chiến lược chuyển đổi số ngành dược Việt Nam đến năm 2024
1. Đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển dược phẩm số
Một trong những giải pháp quan trọng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số ngành dược Việt Nam là đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và phát triển dược phẩm số. Các doanh nghiệp dược cần hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học để phát triển các sản phẩm thuốc mới dựa trên công nghệ AI và dữ liệu lớn. Việc sử dụng các mô hình máy học và trí tuệ nhân tạo sẽ giúp tối ưu hóa quá trình nghiên cứu thuốc, rút ngắn thời gian thử nghiệm lâm sàng và giảm chi phí sản xuất.
Ví dụ, các công ty dược phẩm lớn trên thế giới như Pfizer, Novartis đã sử dụng AI để phân tích dữ liệu gen và phát triển các liệu pháp cá nhân hóa, mang lại hiệu quả điều trị cao hơn cho bệnh nhân .
2. Xây dựng hệ thống quản lý chuỗi cung ứng dược phẩm thông minh
Chuỗi cung ứng là một yếu tố quan trọng trong quá trình sản xuất và phân phối dược phẩm. Việc xây dựng một hệ thống quản lý chuỗi cung ứng dược phẩm thông minh, dựa trên công nghệ blockchain và IoT sẽ giúp tăng cường tính minh bạch, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Blockchain, với khả năng ghi nhận dữ liệu không thể thay đổi và minh bạch, sẽ giúp quản lý thông tin về nguồn gốc, quá trình vận chuyển và phân phối thuốc một cách chính xác và an toàn. Trong khi đó, IoT có thể giúp giám sát tình trạng bảo quản và vận chuyển thuốc trong thời gian thực, đảm bảo các sản phẩm dược phẩm luôn được bảo quản ở điều kiện tốt nhất .
3. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực công nghệ số
Nguồn nhân lực là yếu tố then chốt trong quá trình chuyển đổi số. Để ngành dược Việt Nam có thể bắt kịp các nước tiên tiến trong khu vực, cần có một đội ngũ nhân lực có trình độ cao về công nghệ số. Các doanh nghiệp dược cần tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng về công nghệ thông tin, dữ liệu lớn, AI và blockchain cho đội ngũ nhân viên.
Đồng thời, việc thu hút và giữ chân các chuyên gia công nghệ có kinh nghiệm cũng là một chiến lược quan trọng. Chính phủ và các doanh nghiệp cần có các chính sách hỗ trợ, khuyến khích các tài năng trẻ tham gia vào ngành dược, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ số.
IV. Kết quả mong đợi và tác động của chuyển đổi số đến ngành dược năm 2024
1. Tăng cường khả năng cạnh tranh quốc tế
Với sự hỗ trợ của công nghệ số, ngành dược Việt Nam có thể tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Điều này giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp dược Việt Nam trên thị trường quốc tế. Chuyển đổi số cũng giúp các doanh nghiệp tiếp cận các thị trường mới, mở rộng phạm vi kinh doanh và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
2. Cải thiện chất lượng dịch vụ y tế
Chuyển đổi số không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, mà còn cải thiện chất lượng dịch vụ y tế cho người dân. Thông qua các ứng dụng y tế số, người dân có thể dễ dàng tra cứu thông tin về thuốc, theo dõi tình trạng sức khỏe và đặt mua thuốc trực tuyến một cách thuận tiện. Các ứng dụng này cũng giúp bệnh nhân tiếp cận nhanh chóng với các liệu pháp điều trị mới, mang lại hiệu quả điều trị cao hơn.
3. Đảm bảo an toàn và tính minh bạch trong quá trình sản xuất và phân phối thuốc
Công nghệ blockchain và IoT sẽ giúp giám sát chặt chẽ quá trình sản xuất và phân phối thuốc, từ nguồn nguyên liệu đến khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Điều này giúp đảm bảo an toàn và tính minh bạch, giảm thiểu các rủi ro về giả mạo, nhái sản phẩm và gian lận thương mại.
V. Kết luận
Chuyển đổi số ngành dược là một xu hướng tất yếu và cần thiết để Việt Nam có thể phát triển ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, chính phủ và các cơ quan nghiên cứu. Năm 2024 sẽ là một bước ngoặt quan trọng trong hành trình chuyển đổi số ngành dược, mang lại nhiều cơ hội và thách thức. Tuy nhiên, với quyết tâm và chiến lược đúng đắn, ngành dược Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên trở thành một trong những ngành công nghiệp hàng đầu trong khu vực.
Tài liệu tham khảo:
- Từng bước hiện thực hóa tạo đà sự phát triển ngành dược Việt Nam qua chuyển đổi số
- Phát triển ngành dược Việt Nam ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực
- Giải pháp thúc đẩy ngành dược Việt Nam phát triển ngang tầm các nước tiên tiến
- Giải pháp thúc đẩy ngành dược Việt Nam phát triển ngang tầm các nước tiên tiến
- Phát triển ngành dược Việt Nam ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực
- Chiến lược phát triển ngành dược Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045
Minh Thắng